De kerktoren is een blikvanger voor de stad of dorp. Ze zijn primair bedoeld om het geluid van de bovenin gehangen klokken ver te laten klinken. Maar de doelen van een kerktoren zijn diverser dan dat: Torens werden gebouwd ter verdediging van de stad, bijvoorbeeld als uitzichtpunt tegen vijanden of brand. Of als oriëntatiepunt voor de omgeving. Bijvoorbeeld de kerktorens van Monster (en ‘s-Gravenzande tot 1800) en De Lier fungeerde als baken voor de scheepvaart op zee. Kerktorens hebben tot de opkomst van satellietnavigatie een belangrijke rol gespeeld in de landmeetkunde. Hierbij worden op een punt met ver zicht de richtingen naar andere punten gemeten. In het vlakke Nederland was dit meestal een kerktoren.
Het militair gebruik van religieuze gebouwen is hedentendage verboden omdat het deze gebouwen tot doelwit maakt. In aanvulling daarop staat het huidig internationaal recht dat aanvallen verbiedt op religieuze gebouwen. Maar in het verleden werden kerktorens wel degelijk voorzien van militaire doelen. Zo had Napoleon in 1798 een wet gemaakt die bepaalde dat alle bestaande kerktorensin Nederland eigendom van de burgerlijke overheid werden.
Reden daarvoor was om Nederland in kaart te krijgen en om de torens als militaire uitkijkpost te laten fungeren. Derhalve zijn veel van de kerktorens van -met name- oude kerken nog steeds in eigendom van de burgerlijke gemeente. Zo ook de Oude Kerk van Naaldwijk, de Pleinkerk van Wateringen, de Hervormde Kerk in Monster en de Domkerk in De Lier. Met Pieter Kloppenburg van de afdeling Civiel en Vastgoedbeheer van de Gemeente Westland heb ik alle vier de torens op eén dag beklommen.
En met die beklimming krijg je ook in eén keer de verhalen te horen over de klokken van Naaldwijk en Wateringen die voor de kogelproductie in de Tweede Wereldoorlog naar Duitsland werden verscheept, maar op miraculeuze wijze weer terug op hun plek werden gehangen. Of over het cachot in de toren van Wateringen. En dat de toren van de Domkerk echt scheef is zie je eigenlijk pas goed als je binnen staat? En dan de weergaloze uitzichten over het Westland en omgeving. Kortom een heel indrukwekkende dag. Het respect voor de mensen die onderhoud in de torens moeten plegen, maar ook de beiaardiers, groeide met elke traptrede en doorgang.
